W dniu 1 lipca 2005 r. w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego podpisano akt powołania do życia „Śląskiego Regionalnego Klastra Czystych Technologii Węglowych”. Inicjatywa budowy w województwie śląskim Klastra Czystych Technologii Węglowych wyszła od Posła do Parlamentu Europejskiego Prof. Jerzego Buzka i została wsparta przez ówczesnego Marszałka Województwa Śląskiego Michała Czarskiego. Podstawę dla inicjatywy stanowiły:
- wyzwania stojące przed województwem śląskim w związku z rozwojem regionu po procesach restrukturyzacji/prywatyzacji przemysłów ciężkich dominujących do niedawna na tym obszarze,
- duże znaczenie węgla w bilansie energetycznym kraju, zwłaszcza dla produkcji energii elektrycznej i cieplnej,
- ewoluująca, w kierunku uznania ważnej roli paliw kopalnych, w tym węgla, polityka energetyczna Unii Europejskiej wraz z jej odzwierciedleniem w Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA),
- rosnące znaczenie klastrów jako formy działalności gospodarczej, spójnej z polityką regionalną Unii Europejskiej.
10 listopada 2005 roku podpisano Umowę Partnerską, której celem było zainicjowanie budowy klastra przez większe grono partnerów, reprezentujących różne sektory gospodarki. Sygnatariuszami Umowy Partnerskiej i zarazem partnerami – założycielami klastra byli:
| przedstawiciele sektora nauk i badań | Główny Instytut Górnictwa, Politechnika Śląska, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, Instytut Inżynierii Chemicznej PAN |
| przedstawiciele przemysłu | Południowy Koncern Energetyczny S.A., Kompania Węglowa S.A., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., Katowicki Holding Węglowy S.A. |
| przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego z miast | Gliwice, Jastrzębie - Zdrój, Jaworzno, Katowice, Rybnik Tychy |
W umowie tej określono ramy współpracy dla przygotowania wspólnego wniosku o dofinansowanie projektu pt.:„Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych” i jego wspólną realizację. Projekt byłby narzędziem wsparcia budowy klastra. Koordynatorem podjętych działań oraz koordynatorem realizacji zgłaszanego projektu został Główny Instytut Górnictwa.
- jednostki sektora nauki i badań:
- opracowanie programu badawczo-rozwojowego Klastra,
- organizacja sympozjów naukowych,
- rozwijanie kanałów komunikacyjnych – utworzenie wortalu Klastra oraz bazy danych o produktach, usługach, specjalnościach, konferencjach, targach
- przedstawiciele przemysłu:
- określenie rynkowego popytu na produkty lub/i usługi Klastra,
- organizowanie konferencji lub/i warsztatów branżowych,
- udział w targach branżowych,
- jednostki sektora samorządowego:
- wypracowanie i promowanie marki Klastra,
- zachęcanie przedsiębiorstw do działania w ramach Klastra,
- organizowanie spotkań uczestników Klastra.
Przyjęto otwartą formę tworzonego klastra, to znaczy praktyczny brak ograniczeń dla przystępowania do niego nowych partnerów. Podstawowym wyzwaniem dla partnerów budowanego klastra stało się zwiększenie innowacyjności w gospodarce regionu, głównie w obszarach związanych z szeroko rozumianymi czystymi, czy też czystszymi, technologiami węglowymi.
Przygotowany zgodnie z umową partnerską wniosek zgłoszono do konkursu ogłoszonego przez Zarząd Województwa Śląskiego w ramach działania 2.6: „Regionalne strategie innowacyjne i transfer wiedzy”, priorytetu 2.: „Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionie” Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). ZPORR stanowił jeden z mechanizmów Podstaw Wsparcia Wspólnoty w okresie programowania na lata 2003-2007. Wniosek uzyskał w ramach danej tury konkursu najwyższą ocenę - 87,5 punktów i został zakwalifikowany do finansowania w pełnym wymiarze wnioskowanego budżetu wynoszącego około 1 mln 627 tys. zł. Okres realizacji projektu: od marca 2006 r. do sierpnia 2007 r.
Do ważniejszych celów projektu należy zaliczyć:
- analizę i ocenę Województw Śląskiego, jego infrastruktury społecznej, gospodarczej, naukowej oraz jego predyspozycji do lokalizacji klastra czystych technologii węglowych,
- określenie zasad funkcjonowania klastra po zakończeniu projektu realizowanego w ramach ZPORR,
- opracowanie programu badawczo - rozwojowego klastra,
- promocję marki klastra, promocja regionu i węgla, jako czystego nośnika energii.
Od chwili rozpoczęcia realizacji projektu dla omawianej inicjatywy budowy klastra czystych technologii węglowych przyjęto stosować nazwę: „Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych”, tę samą dla projektu, jak i dla budowanego klastra.
Bieżące informacje z okresu realizacji projektu znaleźć można na stronie projektu: www.coal.silesia.pl
