 |
 |
Rusza europejskie partnerstwo na rzecz badań nad ochroną przed promieniowaniem jonizującym. Jego zadaniem jest poprawa ochrony społeczeństwa, pracowników, pacjentów i środowiska przed narażeniem środowiskowym, zawodowym i medycznym na promieniowanie jonizujące. Projekt o nazwie PIANOFORTE skupia 58 partnerów reprezentujących 22 kraje Unii Europejskiej, a także Wielką Brytanię i Norwegię, koordynowany jest przez Francuski Instytut Ochrony Radiologicznej i Bezpieczeństwa Jądrowego (IRSN). Projekt jest współfinansowany przez program Euratom Unii Europejskiej. Badania realizowane w ramach PIANOFORTE przyczynią się do realizacji europejskich polityk, takich jak europejski plan walki z rakiem, zielony pakt na rzecz wzrostu oraz wdrożenie mapy drogowej na rzecz zmniejszenia zagrożeń przemysłowych i naturalnych.
Główny Instytut Górnictwa jest polskim partnerem tego projektu.
Uruchomiony 14 czerwca 2022 r. w Paryżu projekt „PIANOFORTE” w formie partnerstwa badawczego ma ambicję poszerzania wiedzy i promowania innowacji w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem w celu poprawy ochrony ogółu ludności , pacjentów, pracowników i środowiska przed promieniowaniem jonizującym we wszystkich okolicznościach, gdzie narażenie takie może wystąpić.
Wyzwania naukowe, które stoją przez partnerstwem, przyczynią się do realizacji priorytetowych polityk europejskich, takich jak walka z rakiem (europejski plan działania w zakresie walki z rakiem), ochrona zdrowia przed zagrożeniami środowiskowymi (zielony pakt na rzecz wzrostu) i do poprawy przewidywania i odporności w sytuacjach wypadków radiacyjnych i awarii/uszkodzenia instalacji jądrowych (wdrożenie programu Sendai dotyczącego zmniejszania ryzyka katastrofy jądrowej).
W ramach partnerstwa w latach 2023–2025 zostaną zorganizowane co najmniej trzy konkursy na projekty badawcze skierowane do wszystkich europejskich organizacji zainteresowanych badaniami w zakresie ochrony radiologicznej. Skupią się one na czterech tematach takich jak:
- poprawa ochrony pacjenta przed promieniowaniem w związku z zastosowaniem promieniowania jonizującego w medycynie,
- lepsze zrozumienie indywidualnych reakcji na ekspozycję na promieniowanie jonizujące,
- badanie mechanizmów związanych z przewlekłą ekspozycją na niskie dawki promieniowania jonizującego,
- poprawa zdolności przewidywania i odporności w sytuacjach kryzysu jądrowego lub radiologicznego oraz zarządzanie powypadkowego.
Szczególna uwaga zostanie zwrócona na zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron (władz, społeczeństwa, specjalistów w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem, ekspertów itp.) w ustalaniu priorytetów naukowych, które będą uwzględnione w ogłaszanych konkursach na projekty badawcze. W szczególności uwzględnione będą badania związane z ochrona radiologiczną w dziedzinach niezwiązanych bezpośrednio z przemysłem jądrowym, takich jak np. służba zdrowia.
Projekt PIANOFORTE przyczyni się do utrzymania trwałego potencjału wiedzy fachowej w zakresie ochrony przed promieniowaniem, również poprzez promowanie lepszego wykorzystania, i umożliwienie łatwego dostępu do istniejącej najnowocześniejszej infrastruktury badawczej na poziomie europejskim, a także poprzez działania edukacyjne i szkoleniowe.
Partnerstwo będzie opierać się na wcześniejszych pracach, a w szczególności na wynikach Europejskiego Wspólnego Programu CONCERT prowadzonego w ramach programu ramowego H2020, który zakończył się w 2020 roku. Skorzysta również z osiągnięć innych właśnie ukończonych lub będących w trakcie realizacji projektów europejskich, takich jak MEDIRAD, HARMONIC, RadoNorm czy SINFONIA.
Do tej pory PIANOFORTE angażuje 58 partnerów z 22 krajów UE, a także z Wielkiej Brytanii i Norwegii. W skład konsorcjum wchodzą partnerzy publiczni (organizacje badawcze, uczelnie, autorytety w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem) oraz sześć europejskich platform badawczych (MELODI, EURADOS, EURAMED, NERIS, ALLIANCE i SHARE). Organizatorzy liczą, że to wstępne konsorcjum rozszerzy się o podmioty, które zostaną wybrane w ramach otwartych konkursów do składania ofert organizowanych w ramach partnerstwa.
Projekt PIANOFORTE potrwa 5 lat i ma się zakończyć w 2027 roku. Szacowany budżet PIANOFORTE wynosi 46 milionów euro, z czego 65% zostanie sfinansowane przez Unię Europejską, a reszta przez kraje partnerskie.
Partnerstwo otrzymało finansowanie z programu badawczo-innowacyjnego Unii Europejskiej "EURATOM" w ramach umowy o udzielenie dotacji 101061037.
