15 maja 2025r. Carbonarium w Jastrzębiu-Zdroju stało się roku miejscem międzynarodowej debaty o przyszłości węgla i europejskich regionów węglowych. Międzynarodowa konferencja „Europejski węgiel w okresie transformacji: Od przemysłowej legendy do najnowocześniejszych badań dla przyszłości”, zgromadziła kluczowych decydentów politycznych, naukowców oraz przedstawicieli sektora wydobywczego z całej Unii Europejskiej.
Organizatorami wydarzenia były organizacja EURACOAL oraz Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych, a rolę gospodarza pełniła Jastrzębska Spółka Węglowa SA. Podczas konferencji omówiono wyzwania dla sektora górniczego, ze szczególnym uwzględnieniem roli nauki w zielonej transformacji i bezpieczeństwa surowcowego Europy. „Nie odwracamy się od przeszłości, ale przekształcamy ją w przyszłość. Europa potrzebuje wiedzy, którą mają regiony górnicze. Fundusz Badawczy Węgla i Stali (RFCS) jest mostem między przemysłowym dziedzictwem a zieloną innowacją” – podkreśliła prof. Alicja Krzemień, prezes EURACOAL. Prof. Krzemień zaznaczyła również, że RFCS staje się filarem rozwoju nowoczesnych technologii w byłych kopalniach i elektrowniach, umożliwiając projekty z zakresu rekultywacji czy budowy infrastruktury energetycznej opartej o zielone źródła energii.
W centrum uwagi znalazły się kwestie metanu i rozporządzenia metanowego. Podczas konferencji zaprezentowano m.in. projekt REM w zakresie redukcji emisji metanu z największym w historii unijnym dofinansowaniem dla polskiego górnictwa oraz projekt ProVAM, którego główwnym celem jest opracowanie założeń i wytycznych dla utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego. Temat wyzwań związanych z wdrażaniem nowych regulacji metanowych UE podjął dyrektor Jarosław Zagórowski: „Dziś kluczowe jest, aby metodologia pomiaru emisji metanu była jednolita we wszystkich zakładach górniczych. Mamy tysiące zamkniętych otworów, które trzeba objąć monitoringiem. Najtrudniejszy jest metan wentylacyjny – jego stężenie jest niskie, ale przepływy powietrza są ogromne” .
W wydarzeniu, które odbywało się pod patronatem polskiej prezydencji w Unii Europejskiej uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Przemysłu, Komisji Europejskiej, dyrektorzy RFCS i naukowcy z całej Europy. Minister Przemysłu Marzena Czarnecka podkreśliła ważną rolę Śląska: „Transformacja dzieje się tu i teraz. Śląsk jest szczególnie obarczony problemami społeczno-gospodarczymi. Naszym obowiązkiem jest zadbanie, by zmiana była „łagodna”, dobrze zaplanowana i służyła ludziom”.
W czasie konferencji przedstawiono również wiele innych międzynarodowych projektów w których GIG-PIB bierze udział, m.in. GI-MINE, RECOVERY, GREEN JOBS, oraz założenia nowych projektów z RFCS które wkrótce się rozpoczną takich jak RAISING, dotyczący podnoszenia świadomości w małych społecznościach lokalnych.
Swoją obecnością organizatorów konferencji zaszczyciła również Jej Ekscelencja Pani Oyundari Navaan-Yunden - Ambasador Mongolii w Polsce, która reprezentowała Mongolian Coal Association będące partnerem stowarzyszonym w projekcie GI-mine. Pani Ambasador żywo interesowała się problemami polskiego górnictwa, wyraziła wolę szeroko pojętej współpracy między naszymi krajami w dziedzinie górnictwa i przejmowania dobrych praktyk w kwestii ujęcia i zagospodarowania metanu oraz rewitalizacji terenów pogórniczych.