Projekt TEXMIN - program na niepogodę

Problem zmian klimatycznych, wpływających na coraz szersze aspekty funkcjonowania współczesnego świata, pojawia się w przestrzeni naukowej od wielu, a od lat kilku stanowi lajtmotiw niezliczonych badań, konferencji, a także spotkań najważniejszych przedstawicieli różnych dziedzin życia na najwyższych szczeblach. Nic więc dziwnego, że temat ten w sposób szczególny dotyczy także górnictwa.

Szczególny problem stanowią w tym kontekście gwałtowne i ekstremalne zdarzenia pogodowe, które mogą wpływać negatywnie na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki. Co ciekawe, zmianie ulega również optyka prowadzonych prac badawczych, które były dotychczas rozpatrywane jedynie pod kątem wpływu działalności wydobywczej na wszystkie elementy środowiska, podczas gdy obserwuje się wpływ zmian klimatu i ich następstwa na działalność przemysłu wydobywczego. Stąd też badania wpływu zmian klimatu na warunki, w których jest prowadzona eksploatacja są również bardzo potrzebne. Dotychczas podobne badania prowadzono głównie w Kanadzie i Australii, co wynikało z uwarunkowań związanych z położeniem geograficznym oraz specyfiką prowadzonej na tych terenach działalności górniczej.

Obecnie zachodzi potrzeba prowadzenia badań także w Europie, gdzie zmiany klimatu objawiające się niejednokrotnie ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, mogą mieć istotny i złożony wpływ na sektor górniczy poprzez oddziaływanie na wszystkie etapy cyklu wydobywczego, w tym planowanie, bieżące i przyszłe działania eksploatacyjne, a także restrukturyzację i likwidację kopalń. Przewidywanie i reagowanie na występujące ryzyko skutków, wynikających ze zmian klimatu na działalność sektora wydobywczego jest istotne dla wielu krajów europejskich, w tym głównie regionów górniczych będących w okresie transformacji (tzw. Coal Regions in Transition), jak m.in. Czechy, Grecja, Hiszpania, Niemcy, Polska oraz Wielka Brytania.

Odpowiedzią na te wyzwania jest projekt TEXMIN (Tytuł oryginalny: The impact of extreme weather events on mining operations/ Tytuł polski: Wpływ ekstremalnych zjawisk pogodowych na działalność górniczą) obejmujący analizy wpływu ekstremalnych zjawisk pogodowych, będących skutkiem zmian klimatycznych na działalność branży górniczej.

Podjęte w projekcie zamierzenie badawcze wpisuje się w ogólnoświatowe prace i kierunki badań, których głównym celem jest minimalizacja skutków zmian klimatu w różnych dziedzinach życia i gospodarki. Problem ten jest o tyle istotny, że obowiązujące plany adaptacji do zmian klimatu nie uwzględniają rozwiązań dedykowanych sektorowi górniczemu. Projekt dostarczy szerokiej grupie interesariuszy metod i narzędzi, które pozwolą na identyfikację i prognozę zagrożeń związanych z sektorem górniczym wynikających z następstw zmian klimatu.

W ramach projektu TEXMIN oszacowane zostaną zagrożenia i ryzyka wynikające ze zmian klimatu dla sektora górniczego i obszarów pogórniczych, a także opracowane zostaną strategie adaptacji i monitorowania działań w celu złagodzenia obecnych i przyszłych ich skutków. Niektóre z proponowanych działań naprawczych dla szybów i składowisk odpadów wydobywczych zostaną przetestowane w skali pilotażowej.

Głównymi rezultatami projektu TEXMIN mają być zintegrowane narzędzie zarządzania ryzykiem w sektorze wydobywczym zmniejszające jego podatność na ekstremalne zjawiska pogodowe oraz strategie monitorowania tego ryzyka. Projekt przeprowadzony zostanie w kilku etapach.

Etapem pierwszym będzie przegląd i identyfikacja ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz określenie trendów klimatycznych, występujących w regionach górniczych. Nastąpić musi zatem wymiana wiedzy i doświadczeń na temat ekstremalnych zjawisk pogodowych mających wpływ na regiony górnicze w Europie. Szczególnie istotna będzie także identyfikacja oraz ilościowa i jakościowa ocena wpływu wywołanego zmiennością opadów, temperatury i ciśnienia atmosferycznego na zakłady górnicze, zarówno działające jak i zlikwidowane. Zebrane dane pozwolą następnie na opracowanie prognozy przyszłych zmian klimatycznych dla europejskich regionów górniczych z uwzględnieniem różnych scenariuszy oraz na opracowanie strategii adaptacyjnych i rozwiązań monitorujących mających na celu zmniejszenie wpływu zmian klimatycznych na obszary górnicze. Efektem tych wszystkich działań będzie w końcu zastosowanie w skali pilotażowej środków zaradczych mających na celu ustabilizowanie likwidowanego szybu i zwałowiska kopalnianego w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Działania w projekcie rozpoczęły się latem 2019. Zakończona została identyfikacja ekstremalnych zdarzeń pogodowych, które wystąpiły w przeszłości i mogły mieć wpływ na działalność wydobywczą w regionach górniczych reprezentowanych w projekcie. Aktualnie trwają prace analityczne zmierzające do porównania trendów klimatycznych / pogodowych i pogłębionego opisu ekstremalnych zjawisk pogodowych występujących w zagłębiach węglowych, co pozwoli na identyfikację i parametryzację warunków bazowych dla opracowywanych scenariuszy zmian. W trybie ciągłym prowadzona jest również wymiana wiedzy i doświadczeń pomiędzy partnerami projektu.

Głównymi odbiorcami wyników projektu są przedsiębiorstwa górnicze, które są zainteresowane wpływem zjawisk pogodowych na działalność wydobywczą oraz zdolności produkcyjne. Wyniki projektu mają zapewnić podjęcie działań zwiększających stabilność działalności górniczej pomimo postępujących zmian klimatu. Poza sektorem górniczym wynikami zainteresowane są gminy górnicze oraz inwestorzy na terenach pogórniczych w Polsce i Europie, dla których ekstremalne zjawiska pogodowe skutkować mogą poważnymi utrudnieniami w normalnym funkcjonowaniu.

Zmiany klimatyczne to temat-rzeka. Wiele można napisać o szkodliwej działalności człowieka i przemysłu, oskarżać przodków o bezmyślność i działanie wbrew środowisku, budować okrągłe zdania o odpowiedzialności przed przyszłymi pokoleniami. Warto tymczasem podkreślić, że projekt TEXMIN jest - może nie kompleksowym - ale bardzo celowym rozwiązaniem konkretnego problemu.

Opublikowano w PGG Magazyn, marzec 2020

Projekt TEXMIN - program na niepogodę

Projekt TEXMIN - program na niepogodę

+ 48-32-259-2000

Formularz wyszukiwania