Źródło historii Głównego Instytutu Górnictwa

Źródło historii Głównego Instytutu Górnictwa

albo historia pewnego źródła…

Rok 2020 jest rokiem 95-lecia Głównego Instytutu Górnictwa, którego historia ma swoje źródło w jego najstarszej części, a więc Kopalni Doświadczalnej Barbara w Mikołowie

Na jej powstanie w istotny sposób wpłynęła decyzja księcia pszczyńskiego Jana Henryka Hochberga, który w pewnym momencie postanowił zamknąć, będącą w jego posiadaniu, kopalnię Anna. Ostatecznym argumentem przeciw rozbudowie kopalni była chęć uchronienia, znajdującego się w pobliżu ujęcia wody źródlanej, wykorzystywanej w książęcym browarze, na pobliskich Groniach. Istniały bowiem uzasadnione obawy, że pogłębienie zakładu spowoduje zaniknięcie źródła. Nie mając pewności co do wielkości pokładów dobrego węgla, książę pan postawił na dobre piwo…

Nieczynną kopalnię w 1925 roku wydzierżawił od księcia pszczyńskiego Górnośląski Związek Kopalń i Hut za jedyne 2200 franków szwajcarskich i przeniósł tam z Pniowca Stację Doświadczalną i Centralę Ratownictwa Górniczego.  Pełna nazwa placówki brzmiała wówczas: Kopalnia Doświadczalna Barbara, Centrala Ratownictwa Górniczego i Obserwatorium Magnetyczne w Mikołowie. 

Warunki do prowadzenia prac badawczych były w Barbarze wyjątkowo sprzyjające. Sieć podziemnych wyrobisk górniczych umożliwiała prowadzenie doświadczeń w skali rzeczywistej,  bo też panowały tam warunki takie same, jak w kopalniach produkcyjnych. Natychmiast przystąpiono do budowy chodnika doświadczalnego o długości 120 m oraz 40-metrowej sztolni. W następnej kolejności wybudowano młyny węglowe, laboratoria, warsztat elektryczny i mechaniczny. Stacja ratownicza rozpoczęła szkolenia ratowników ze wszystkich śląskich kopalń leżących po polskiej stronie.

 

Nowo powołaną Kopalnię Doświadczalną „Barbara”, wspólnie z Józefem Juroffem organizował Wacław Cybulski, jedna z najwybitniejszych postaci polskiego górnictwa. Prowadził  tu pionierskie badania naukowe dotyczące zwalczania zagrożenia wybuchami metanu i pyłu węglowego oraz badania materiałów wybuchowych i urządzeń elektrycznych.

Po II wojnie światowej „Barbara” weszła w skład utworzonego 11 kwietnia 1945 roku Instytutu Badawczo-Naukowego Przemysłu Węglowego w Katowicach, który w 1950 r. przemianowano na Główny Instytut Górnictwa.

Obecnie Kopalnia „Barbara” jest  szeroko znana w świecie przede wszystkim  ze specjalistycznych badań prowadzonych w unikatowych, podziemnych i naziemnych stanowiskach doświadczalnych. Należą do nich m.in. 100 metrowa sztolnia doświadczalna, komory doświadczalne służące do oznaczania parametrów wybuchowości mieszanin pył-powietrze czy sieć podziemnych chodników doświadczalnych umożliwiających badania w dużej skali, wykonywanych na zlecenie instytucji i partnerów przemysłowych z całego świata, np. Narodowego Instytutu Bezpieczeństwa Pracy i Zdrowia Stanów Zjednoczonych. Poligon Kopalni Doświadczalnej  „Barbara” jest  jedynym w Europie, w którym można przeprowadzać badania wybuchów gazów i pyłów w naturalnej skali oraz testować maszyny i urządzenia przeznaczone do pracy w atmosferze wybuchowej w warunkach rzeczywistych.

Miło nam więc poinformować, że Główny Instytut Górnictwa został laureatem konkursu „Obiekt zaprzyjaźniony festiwalu INDUSTRIADA 2020 – święta Szlaku Zabytków Techniki”, a obiektem przeznaczonym do zwiedzania w ramach tego święta jest właśnie Kopalnia Doświadczalna „Barbara” w Mikołowie.

BJ

Opublikowano w PGG Magazyn, kwiecień 2020

+ 48-32-259-2000