Zakład Zwalczania Zagrożeń Pyłowych

ZAKŁAD ZWALCZANIA ZAGROŻEŃ PYŁOWYCH

ul. Podleska 72, 43-190 Mikołów

 

Kierownik Zakładu

dr hab. Zdzisław Dyduch
e-mail: zdyduch@gig.eu
telefon: 32 3246 531

 

 

 

PRACOWNIA ZWALCZANIA WYBUCHÓW PYŁÓW I GAZÓW W KOPALNIACH

Kierownik

mgr inż. Jerzy Waluga
e-mail: jwaluga@gig.eu
telefon: 32 3246 650

 

 

 

LABORATORIUM POMIARÓW ZAPYLENIA POWIETRZA

Kierownik

dr Tomasz Pindel
e-mail: tpindel@gig.eu
telefon: 32 3246 516

 

 

 

LABORATORIUM WYBUCHOWOŚCI PYŁÓW PRZEMYSŁOWYCH

Kierownik

dr hab. Zdzisław Dyduch
e-mail: zdyduch@gig.eu
telefon: 32 3246 531

 

 

  • Ekspertyzy związane z zagrożeniem wybuchem pyłu węglowego w kopalniach, w tym badania zaliczeniowe stanu zagrożenia wybuchem pyłu węglowego pokładów węgla, rejonów komór funkcyjnych, rejonów zbiorników węgla itp.
  • Badania stanu zagrożenia wybuchem pyłu węglowego wyrobisk kamiennych, kamienno – węglowych oraz węglowych.
  • Badania stanu zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i doboru koniecznych zabezpieczeń składów materiałów wybuchowych, zbiorników węgla oraz innych miejsc szczególnego zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.
  • Ocena konieczności stosowania głównych zapór przeciwwybuchowych zabezpieczających rejony wentylacyjne (zwłaszcza na podszybiach).
  • Ocena skuteczności pozbawiania lotności pyłów węglowych za pomocą zwilżaczy płynnych lub stałych w aspekcie zwalczania zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.
  • Ocena skuteczności pozbawiania lotności pyłów węglowych za pomocą chlorku wapnia lub chlorku magnezu z dodatkiem substancji powierzchniowo czynnej.
  • Ocena zagrożenia pożarowo-wybuchowego w zakładach przeróbki mechanicznej węgla i innych zakładach przemysłowych.
  • Ocena zagrożenia wybuchem pyłu w zakładach przemysłowych i sposoby redukcji tego zagrożenia według zasad obowiązujących w Unii Europejskiej.
  • Badania skuteczności środków zabezpieczających przed powstaniem i przeniesieniem wybuchu pyłów.
  • Ocena czynników mających wpływ na możliwość powstania i przeniesienia wybuchu pyłów w badanych obiektach i pomieszczeniach zakładów przemysłowych.
  • Wyznaczanie stref zagrożenia wybuchem pyłów i tworzenia harmonogramu usuwania powstających osadów pyłowych w:
    • zakładach przeróbczych mechanicznych węgla;
    • elektrowniach;
    • młynach;
    • ciepłowniach;
    • elektrociepłowniach,
    • zakładach odsiarczania węgla;
    • i innych zakładach przemysłowych.
  • Pomiary intensywności osiadania pyłu.
  • Określanie ilości zalegającego pyłu w wyrobiskach górniczych oraz w obiektach, poziomach i pomieszczeniach zakładów przemysłowych.
  • Analizy laboratoryjne zalegających pyłów w wyrobiskach górniczych oraz obiektach, poziomach i pomieszczeniach zakładów przemysłowych zgodnie Polskimi Normami oraz Europejskimi Normami.
  • Pokazy doświadczalne wybuchów pyłów oraz działalność szkoleniowa.
  • Badania i ocena skłonności skał do iskrzenia zapalającego metan przy urabianiu kombajnami w zakładach górniczych.
  • Badania i ocena skłonności materiałów do iskrzenia w obiektach i pomieszczeniach zakładów przemysłowych zagrożonych wybuchem par cieczy palnych i gazów.

Laboratorium Pomiarów Zapylenia Powietrza (KD-2.2) wchodzi w skład  Zespołu Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących Głównego Instytutu Górnictwa akredytowanych w Polskim Centrum Akredytacji (PCA) w Warszawie.

Od 1998r Laboratorium posiada akredytację jako laboratorium wzorcujące, nr AP 006 https://www.pca.gov.pl/akredytowane-podmioty/akredytacje-aktywne/laboratoria-wzorcujace/AP%20006,podmiot.html w zakresie wzorcowania pyłomierzy i aspiratorów:

  • Barbara 3A o przepływie 4,5 – 5,5 dm3/min,
  • CIP-10 o przepływie 9,8 – 10,2 dm3/min,
  • aspiratory: SKC, AP 2000Ex, Gilian i inne o przepływie 1,7 – 2,4 dm3/min.

Laboratorium posiada również akredytację jako laboratorium badawcze, nr AB 005 od 2006r. https://www.pca.gov.pl/akredytowane-podmioty/akredytacje-aktywne/laboratoria-badawcze/AB%20005,podmiot.html w zakresie:

  • pomiarów stężenia zapylenia powietrza na stanowiskach pracy
  • pomiarów stężenia zapylenia najbardziej pyłotwórczego procesu technologicznego (pomiar najgorszego przypadku),
  • doboru ochron osobistych układu oddechowego pracownika dla danego stanowiska pracy,
  • pomiarów stężenia i analizy włókien respirabilnych w powietrzu na stanowiskach pracy lub w środowisku,
  • pomiarów stężenia i analizy włókien respirabilnych azbestu w powietrzu na stanowiskach pracy lub w środowisku,
  • analizy rozkładu ziarnowego pyłu pobranego z powietrza (poza zakresem akredytacji)

Poza zakresem akredytacji Laboratorium realizuje również badania:

  • skuteczności i poprawności działania urządzeń odpylających i instalacji odpylających współpracujących z systemem wentylacji odrębnej zabudowanych w wyrobiskach górniczych kopalń,
  • instalacji zraszających wewnętrznych i zewnętrznych zabudowanych na kombajnach pod względem skuteczności zwalczania iskier mechanicznych zdolnych zapalić metan oraz pod względem skuteczności zwalczania zapylenia,
  • badania wytrzymałościowe lutni elastycznych ssawnych i tłocznych.

Udział w projektach:

Laboratorium Pomiarów Zapylenia Powietrza wchodzi w skład konsorcjum, które wykonuje badania w projekcie europejskim ROCD Funduszu Badawczego Węgla i Stali „Redukcja ryzyka związanego z ekspozycją na pył węglowy”.

Ważniejsze prace badawczo – rozwojowe:

  • badania i oceny skuteczności gaszenia metanu i iskier podczas działania układów zraszania kombajnów zgodnie z wymaganiami prawnymi dotyczących prowadzenia ruchu w podziemnych zakładów górniczych,
  • wzorcowania pyłomierzy CIP-10, pyłomierzy Barbara 3A, aspiratorów w laboratorium wzorcującym (AP 005) zgodnie z procedurami akredytowanymi w Polskim Centrum Akredytacji (PCA)w Warszawie,
  • oznaczanie włókien respirabilnych w pyle, oznaczanie włókien respirabilnych azbestu w pyle zgodnie z procedurami akredytowanymi w Polskim Centrum Akredytacji (PCA) w Warszawie,
  • ilościowa i jakościowa analiza mikroskopowa próbek pyłu na obecność koksów pobranego w rejonach niebezpiecznych zdarzeń.

 

Od lat 70-tych XX wieku Laboratorium zajmuje się problemami związanymi z wybuchami pyłów i metodami ich zwalczania we wszystkich gałęziach przemysłu, z wyjątkiem podziemnych zakładów górniczych.

Działalność Laboratorium w tych obszarach obejmuje:

Prace o charakterze badawczym

  • wybuchy doświadczalne w dużej skali i w skali laboratoryjnej z pomiarem wielkości charakteryzujących wybuch
  • weryfikacja i kalibracja modeli wybuchu pyłu za pomocą wyników eksperymentalnych

 

Ważniejsze publikacje w tym zakresie

  • Dyduch Z., Toman A., Adamus W.: Measurements of turbulence intensity in the standard 1 m3 vessel, Loss Prev. Proc. Ind., 40, 2016, 180-187
  • Dyduch Z., Pękalski A.: Methods for more accurate determination of explosion severity parameters, J. Loss Prev. Proc. Ind., 26, 2013, 1002-1007
  • Dyduch Z., Skjold T.: An assessment of the laminar burning velocity in dust/air mixtures based on a model for dust explosions in closed 20-litre vessels, Proceedings of the 8th Eighth International Symposium on Hazards, Prevention, and Mitigation of Industrial Explosions, Yokohama 5-10 September 2010
  • Dyduch Z., Majcher B.: Ignition of a dust layer by a constant heat flux-heat transport in the layer, J. Loss Prev. Proc. Ind., 19, No. 2-3, 2006
  • Lebecki K., Dyduch Z., Fibich A., Śliż J.: Ignition of a dust layer by a constant heat flux, J. Loss Prev. Proc. Ind., 16, No. 4, 2003
  • Dyduch Z.: Prosty model propagacji wybuchu w mieszaninie pył-powietrze, Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, 3, 2004
  • Dyduch Z.: Zagrożenie wybuchem pyłu podczas składowania i przetwarzania surowców spożywczych, Ochrona Przeciwpożarowa, 2 (20), 2007
  • Dyduch Z.: Szacowanie laminarnej szybkości spalania mieszanin pył-powietrze na podstawie pomiarów ciśnienia w komorze sferycznej, Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, 4, 2009
  • Dyduch Z.: Specyfika zagrożenia wybuchem pyłów przemysłowych, Powder & Bulk, 4, 2009
  • Dyduch Z.: Kilka zagadnień związanych z zagrożeniem wybuchem pyłu w instalacjach nawęglania i podawania biomasy, Magazyn Ex, 2012

Prace usługowe wykonywane na zlecenie przemysłu

- oznaczanie parametrów zapalności i wybuchowości pyłu; Laboratorium wykonuje oznaczenia wszystkich standardowych parametrów zapalności i wybuchowości zdefiniowanych w normach europejskich:

  • test wybuchowości pyłu wg VDI 2263, także wg wprowadzanej obecnie normy europejskiej PN-EN ISO/IEC 80079-20-2:2016-05
  • charakterystyka wybuchowości obejmująca: maksymalne ciśnienie wybuchu pmax, maksymalną szybkość narastania ciśnienia wybuchu (dp/dt)max i wskaźnik wybuchowości Kst max, PN-EN 14034-1, PN-EN 14034-2
  • dolna granica wybuchowości pyłu, PN-EN 14034-3
  • graniczne dla wybuchu stężenie tlenu GST, PN-EN 14034-4

Powyższe badania są wykonywane zarówno w zalecanej przez normy europejskie komorze o objętości 1 m3, jak i w sferze 20-l produkcji firmy Adolf Kühner AG

 

  • minimalna temperatura zapłonu obłoku pyłu TCL, PN-EN 50281-2-1 (PN-EN ISO/IEC 80079-20-2:2016-05)

  • minimalna temperatura zapłonu warstwy pyłu T5mm, PN-EN 50281-2-1 (PN-EN ISO/IEC 80079-20-2:2016-05)

  • minimalna energia zapłonu obłoku pyłu MIE, PN-EN 13821 (PN-EN ISO/IEC 80079-20-2:2016-05)

  • oznaczanie skłonności nagromadzeń pyłu do samozapalenia TSI, PN-EN 15188
  • rezystywność warstwy pyłu ρ, PN-EN ISO/IEC 80079-20-2:2016-05

- ocena ryzyka wybuchu pyłu

  • dla instalacji przemysłowych już użytkowanych (dyrektywa 1999/92/WE ATEX Users)
  • na podstawie projektu instalacji lub dokumentacji powykonawczej (dyrektywa 1999/92/WE ATEX Users)

Tego typu prace zostały wykonane np. dla większości dużych zakładów polskiej energetyki, przemysłu spożywczego, metalowego, zbożowego, motoryzacyjnego, gumowego, cementowni, stoczni jachtowych, zakładów przetwarzających odpady i wielu innych

  • Opinie nt. przyczyn wybuchu w instalacjach przemysłowych

- badania urządzeń i systemów ochronnych w ramach procesu badania typu lub badania jednostkowego (dyrektywa 34/14/UE ATEX)

- konsultacje dotyczące problemów zagrożenia wybuchem pyłu

Ważniejsze projekty

  • Projekt rozwojowy na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa Technologie zabezpieczeń przeciwwybuchowych miejsc składowania materiałów sypkich, nr O ROB 0005 01/ID 5/1
  • Prediction and Mitigation of Methane Explosions Effects for Improved Protection of Mine Infrastructure and Critical Equipment, RFCS Grant No. RFCR-CT-2014-00005, acronym EXPRO

Ważniejsze zrealizowane prace badawczo-rozwojowe

  • Badania wybuchowości węglowodorów gazowych i par cieczy palnych w dużej skali
  • Odziaływanie wybuchu pyłu zbożowego na konstrukcję typowego silosu przeznaczonego do przechowywania zbóż

+ 48-32-259-2000